Quloqli yumaloqbosh — agamalar oilasiga mansub mayda kaltakesak bo‘lib, Markaziy Osiyoning qumli cho‘llarida, jumladan Qizilqum, Ustyurt va Qoraqum hududlarida yashaydi. Dum bilan birga uzunligi 20 sm gacha yetadi. "Quloqli" deb atalishiga sabab — boshi chetida joylashgan terili bo‘rtmalar bo‘lib, xavf tug‘ilganda yon tomonga yoyilib, dushmanni qo‘rqitadi. Rangi qum rangida yoki kulrang-jigarrang bo‘lib, cho‘l fonida ko‘zga tashlanmaydi. Dumi yassi va ko‘pincha boshqa rangda bo‘ladi. Kunduzi, ayniqsa tong va kechda faol. Asosan chumoli, qo‘ng‘iz, o‘rgimchak kabi mayda hasharotlar bilan oziqlanadi. Xavf sezganda qotib qoladi, qumga ko‘miladi yoki tez harakat qiladi. Qattiq sharoitlarga yaxshi moslashgan — uzoq vaqt suvsiz yashay oladi. Bu tur O‘zbekistonda muhofaza qilinadi va cho‘l ekotizimining muhim qismi hisoblanadi. Shuningdek, ilmiy tadqiqotlar uchun ham ahamiyatlidir.
